Хавар болоход хүний биед юу болдог вэ?
Монгол орон жилийн дөрвөн улиралтай гэдгийг хүн бүр мэднэ. Хахир хүйтэн өвлийн дараа урин дулаан хаврын улиралтай золгодог. Өөрөөр хэлбэл нар дэлхийн гадаргууд ойртож ирснээр байгаль дэлхий дулаарахаас гадна шөнө богиносч, өдөр уртсана. Энэ улиралд цас мөс хайлж, газрын гадарга гэссэнээр ургамал цэцэг нахиалж эхэлдэг. Ийнхүү байгаль дэлхий өөрчлөгдөхөд амьд организм бүрт дасан зохицох шаардлага үүснэ. Жишээлбэл, шөнө богиносч өдөр уртсахад хүний унтах сэрэх цаг алдагдах буюу нойрны биохэмнэл өөрчлөгдөнө. Магадгүй, хүний унтаж амрах нойр дутагдахад бие махбодод сөргөөр нөлөөлж хаврын ядаргаа үүсэхэд нөлөөлөх хүчин зүйлийн нэг байж болох юм. Урин дулаан цаг ирэхэд захын судас тэлж зүрхний хэмнэл хурдасдаг. Гадаад орчин, биохэмнэлийн өөрчлөлтийн нөлөөгөөр бодисын солилцоо эрчимжиж, дааврын ялгаралт нэмэгдэхэд хүн цовоо сэргэлэн болдог байна.
Тэгвэл хаврын улиралд яагаад ядаргаанд өртөв?
Магадгүй бодисын солилцоо эрчимжин дааврын ялгаралт нэмэгдэхэд гаднаа цовоо сэргэлэн боловч дотроо тамирдаж ядарсан байдаг. Яагаад гэвэл бодисын солилцоо эрчимжих, хаврын урт өдрүүдийг туулахад эд эсийн ачаалал нэмэгдэж, улмаар доройтож туйлдана. Хаврын улиралд жимс жимсгэнэ, ургамал, хүнсний ногоо зэрэг витамин, уураг, шим тэжээллэг хоол хүнс ховордох учраас бие организм хүч тамираа төдийлэн сэлбэж чаддаггүй. Ингээд бие организм ядарч сульдсанаар хаврын ядаргаанд өртөж эхэлдэг.
Дайны хажуугаар дажин гэгчээр хаврын синдром
Бие организм хаврын ядаргаатай тэмцэж байхад дайны хажуугаар дажин гэгчээр хаврын синдромд өртөнө. Энэ улирлын үед хаврын синдром хөдөлдөг хэмээн аман яриа ч байдаг. Дааврын ялгарал нэмэгдэж цовоо сэргэлэн болохын хажуугаар эрэгтэй хүнээс тестостерон даавар, эмэгтэйгээс эстроген даавар цусанд ялгарч эхлэнэ. Бэлгийн дааврын нөлөөгөөр нөхөн үржихүйн эрхтний үйл ажиллагаа сайжирч дур хүсэл төрдөг. Улмаар бие организм, сэтгэл санаа тогтворгүй болж хаврын синдром хэмээх өөрчлөлт бий болдог байна.
Яагаад хаврын хавсарга хавирга нэвтлэв?
Хаврын улиралд гадаад орчинтой дасан зохицохын тулд биеийн эд эс дайчилгаанд орсноор ядарч туйлдана. Дархлааны эс мөн адил өртдөг учраас биеийн эсэргүүцэл сулрах буюу нян бактерийн эсрэг дархлаа урвал төдийлэн сайн өрнөхгүй. Газрын гадарга гэсч, орчны уур амьсгал дулаарах үед амьтад ичээнээс хөдөлж эхлэхтэй зэрэгцэж нян бактери хөдөлгөөнд орж эхэлнэ. Эдгээрийн үр дүнд бие организм халдварт өртөх эрсдэл нэмэгдэж, архаг хууч өвчин сэдрэх магадлал ихэсдэг. Тухайлбал, хаврын хавсарга буюу халуун хүйтэн хавсарсан сэрүүн салхитай үед нян бактери халдварлаж хатгаа тусах эрсдэл нэмэгддэг. Мөн хий ханиалга, харшил, хоолой болон үе мөчний өвчин сэдрэх хандлага ихсэнэ. Хаврын хавсарга хөдөлсөн үед дулаан хувцаслах, шим тэжээлтэй хоол идэх хэрэгтэй.
Хаврын ядаргааг ялъя!
Хаврын ядаргааг ялна хэмээн эм тариа тариулах, сүлжээний бэлдмэл хэрэглэх нь таны эрүүл мэндэд тус болох бус сөргөөр нөлөөлдөг. Харин дараах зөвлөмжийг даган мөрдөж хаврын ядаргааг ялахад таньд туслах болно.
Тэжээллэг хоол хүнс хэрэглэе
Хүний биеийн эд эс хаврын ядаргааг даван туулахад эрүүл шим тэжээлтэй хоол хүнс хэрэгтэй болно. Харин өөх тосоор баялаг хоол хүнс хэрэглэх, их идэх зэрэг нь ядаргааг ялахад тус болохгүй. Тэр тусмаа витамин агуулсан дусал тариа бүр ч хэрэггүй. Яагаад гэвэл уураг, витамин, эрдэс бодис агуулсан органик хоол хүнс идэх нь хүний биед сайн шингэж эд эсэд шингэж үйлчилж чаддаг. Витаминтай дусал тариа хийлгэх нь ус ууж буйгаас нээх онцын сайн нөлөө байхгүй. Харин банш борцтой, сүүтэй цай, хонины шөл бол юугаар ч орлуулашгүй уураглаг, витаминлаг, шим тэжээллэг хоол хүнс юм. Энэ органик хоол хүнсийг хэрэглэхэд эд эсэд хүрч ядаргааг ялахад нэн тустай. Харин хоол хүнс идэхийн хажуугаар ус уух (2-3 л) нь нэн сайн. Яагаад гэвэл бодисын солилцоо, эд эсийн үйл ажиллагаа усан орчинд явагдах учраас ус ууж шингэнээ нөхөж байх хэрэгтэй.
Хаврын ядаргааг ЯЛНА хэмээн бодож витаминтай дусал тариа хийлгэхээ боль. Судсанд хийсэн витамин болон дусал бөөрөөр шээс болоод ялгарна. Энэ шингэн эд эсэд хүрч үйлчилж чадахгүй. Дусал шингэн бол суулгаж шингэнээ алдсан хүүхэд, цус алдаж даралт унасан өвчтөн, хордлогонд ороод ухаан санаа самуурсан хүнд заалтаар хийлгэдэг зүйл юм. Дусал шингэн хийх нэрийдлээр эмнэлэгт хэвтэж биеэ сувилаж байна хэмээн ташаа ойлгох хэрэггүй. Үүний оронд бассейн, фитнессд явж сайхан унтаж амар. Хонины хар шөл, борцтой сүүтэй цай, хөц будаатай толгойн шөлийг гүйцэж орлох дусал тариа хаана ч байхгүй. Эдгээр нь байгалийн органик, шим тэжээл агуулсан болохоор бие организмын эд эсэд хүрч үйлчилж чаддаг. Ядарч туйлдсан эд эс ийм л зүйлээр сэргэж хэвийн үйл ажиллагаагаа явуулна.
Цэвэр агаар, бас дахин цэвэр агаар
Хаврын улиралд өдөр уртсан биохэмнэл өөрчлөгдөхөд бодисын солилцоо эрчимжиж эд эсэд илүү их энерги хүчилтөрөгч шаардлагатай болдог. Хүчилтөрөгч хангалтгүй орчин, оффист ажилдаг бол ууланд алхах, хөдөө гарах зэргээр цэвэр агаарт гарч байх хэрэгтэй. Хүчилтөрөгч хангалттай болсоноор эд эс бодисын солилцоо сайжирдаг. Хэрвээ хүчилтөрөгчийн дутагдалд орвол толгой өвдөх, ядарч сульдах, нойрмоглох шинж илэрдэг. Цэвэр агаарт гарахгүй бол хаврын ядаргаанд өртөх нь илүү.
Хөдөлгөөнийг орлох эм дэлхийн хаана ч байхгүй
Хаврын ядаргааны үеэр ядрах, амрах зэрэг нэрийдлээр хөдөлгөөн хийхгүй байх нь маш буруу. Яагаад гэвэл хөдөлгөөн хийснээр энерги үүсэлт нэмэгдэж цусан хангамж сайжирдаг. Энэ үйл явц дархлааны системийг идэвхжүүлэх, хорт бодисын гадагшлуулах зэрэг олон талаар ашиг тустай. Хаврын улиралд хөнгөнөөс дунд зэргийн эрчимтэй дасгал хөдөлгөөн хийхийг зөвлөдөг. Харин өндөр эрчимтэй дасгал хөдөлгөөн хийхээс зайлсхийх хэрэгтэй.
Хэт их ажлын ачаалал, стрессээс зайлсхийх
Хаврын улиралд хүний эд эс ядарч тамирдах нигуур өндөр. Ийм үед хэт их ажлын ачаалал, стресст их өртөх нь хаврын ядаргааг улам даамжруулна. Өөрөөр хэлбэл ядарсан илжигний ачааг нэмэгдүүлж, хурдан яв хэмээн шавхуурдах нь илжигийг улам тамирдуулж, цаашид туулах чадваргүй болгоно. Яг үүнтэй адилхан хаврын улиралд хэт их ажлын ачаалал, стресстэй байвал дархлаа сулрах, биеийн эсэргүүцэл буурах, архаг хууч өвчин сэдрэх, хүндрэх зэрэг сөрөг нөлөө ихтэй. Хаврын улиралд ажлын ачаалал ихэсдэг учраас сайн хооллож, сайтар амарч, ажлын ачааллаа тохируулах шаардлагатай билээ.
